“Bola huquqlarining kafolatlari to’g’risida”gi Qonunning 3-moddasiga binoan, “bola” deb o‘n sakkiz yoshga to‘lgunga (voyaga etgunga) qadar bo‘lgan shaxsga aytiladi. 10-moddada har bir bola erkinlik va shaxsiy daxlsizlik huquqlariga egaligi belgilangan. Davlat bolani ekspluatatsiyaning barcha shakllaridan himoya qilishni o’z zimmasiga oladi. 20-moddaga ko’ra, ishga qabul qilishga o‘n olti yoshdan boshlab yo‘l […]
Mehnat va jtimoiy ta’minot
Paxta terimiga chiqish qachon “majburiy mehnat” hisoblanadi?
Majburiy mehnat nima? O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi mehnat qilish bilan bog’liq bo’lgan asosiy tamoyillarni belgilaydi. Uning 37-moddasiga ko‘ra, har bir shaxs mehnat qilish, erkin kasb tanlash, adolatli mehnat sharoitlarida ishlash huquqiga ega. Mazkur modda davomida majburiy mehnat taqiqlanishi va unga faqatgina qonunda ko’rsatilgan hollardagina ruxsat berilishi aytiladi. Majburiy mehnat tushunchasiga O‘zbekiston […]
Majburiy mehnat qurbonlari va sharoitlari
Bundan oldingi maqolaarimizda majburiy mehnat hamda bolalar mehnati haqida yozdik. Endi esa majburiy mehnatga kimlar qurbon bo’lishi mumkinligi yoki bo’layotgani hamda majburiy mehnat sharoitlari haqida yozamiz. Majburiy mehnat qurbonlari Paxta terimi bilan bog’liq majburiy mehnat oqibatida shaxslar paxta terimi bilan bog’liq ishlarda yuqori turuvchi mansabdor shaxslar yoki paxta terimiga mas’ul […]
Aldov yo’li bilan ishdan bo’shatishdi, nima qilay?
Savol: Kollejda ishlab chiqarish ta‘limi ustasi lavozimida ishlash uchun oliy ma‘lumotli bo‘lish shartmi? Ish stajim 4 yil. O‘z sohamni oliy ma‘lumotlilardan ham a‘lo darajada bajarib kelar edim, oliy ma‘lumotli xodimlar ishga kelib qolishdi. Meni ishdan bo‘shatib, ularni ishga olishdi, shu to‘g‘rimi? Meni esa 2-sentabr kuni bir ishlab chiqarish ta‘limi ustasini boshqa […]
Pensiyadan chegirma qilinishi ustidan shikoyat berish mumkinmi?
Norma.uz tahririyatidan: Amaliyotda xato natijasida pensiyadan ortiqcha chegirma qilish hollari uchrab turadi. Bizning materialimiz pensionerlar huquqlarini himoya qilish usullariga bag‘ishlangan. Vaziyat: Maktab o‘qituvchisi bo‘lgan ayol 2004-yilda yoshga (50 yosh, 25 yildan ortiq maxsus staj) doir imtiyozli pensiyaga chiqdi. Uning 1982- va 1988-yillarda tug‘ilgan ikki nafar farzandi bor. 2014-yil dekabr oyida […]
Ўз хоҳишингизга қарши ишдан бўшатишса нима қилиш кераклигини биласизми?
Читайте эту статью на русском Игорь Савицкий номидаги давлат санъат музейи директори Мариника Бабаназарованинг ишдан бўшатилиши Ўзбекистонда кўпчиликнинг норозилигига сабаб бўлди. Афсуски, Бабаназарова иши мажбурий ишдан бўшатиш билан боғлиқ биргина ҳолат эмас. Аксинча, раҳбарлар босими остида «ўз ихтиёрига биноан» ишдан кетиш ҳолатлари Ўзбекистонда аллақачон систематик характер касб этиб улгурган. Мариника […]
Dafn etish uchun nafaqa kimlarga beriladi?
Savol: Mening otam yaqinda olamdan o’tdi. Ishxonada yaqin kishisi olamdan o’tsa beriladigan pulni menga berishmadi. Bu pul o’zi kimlarga, qanday holatda beriladi? Javob: “Dafn etishga nafaqa tayinlash va to‘lash tartibi to‘g‘risida” Nizomga ko’ra, nafaqa marhumning eriga (xotiniga), ota-onasiga, farzandlariga va boshqa qarindoshlariga yoki marhumning qonuniy vakiliga, bunday shaxs bo‘lmagan taqdirda […]
Ish haqidan obuna uchun majburiy ushlab qolish qonuniymi?
Savol: Ishxonada har yili majburiy tarzda gazeta jurnallarga obuna qildirib, ish haqimning 20-30% ni ushlab qolishadi. Men obuna bo’lmasligimni aytsam ham bu hammaga majburiy deb obuna qilishadi. Har galgidek bu safar ham menga obuna bo’lganligim to’g’risida biror hujjat bergani yo’q, obuna bo’lgan jurnallardan esa darak ham yo’q. Majburiy obuna qonuniymi? […]
Mehnat kodeksi xususiy korxonalarga ham tatbiq qilinadimi?
Savol: Men xususiy korxonadan ish topdim. Meni bir narsa o‘ylantirayapti: agar mening xodim sifatidagi huquqlarim nodavlat, ya’ni xususiy tashkilotda buzilgan bo‘lsa men yordam so‘rab vakolatli tashkilotlarga murojaat qilaolamanmi? Javob: Albatta murojaat qila olasiz. Mehnat kodeksining amal qilish doirasi mulkchilik va tashkiliy-huquqiy shaklidan qat’i nazar, barcha ish beruvchilar va xodimlarga (mehnat […]
Davlat ishida ishlamaydigan oilaga bola puli berilmaydimi?
Savol: Mening 10 oylik bolam bor, turmush o’rtog’im davlat ishida ishlamaydi. Men ham ishlamayman. Qaynotam va qaynonamning qaramog’idamiz. Bola nafaqasini olishga hujjat tayyorlash uchun mahallaga borsam, turmush o’rtog’ingiz davlat ishida ishlamagani uchun bolangizga nafaqa berilmaydi, deyishdi. Shu gaplari to’g’rimi ? Bola nafaqasini qanday olsam bo’ladi? Javob: O`zbekiston Respublikasi Oila kodeksining4-moddasida oilaning, […]
Mehnat daftarchasini yo’qotgan odam nafaqaga qanday chiqadi?
Savol: Otam nafaqa yoshiga yetdi, lekin mehnat daftarchasini yo’qotgan. Oldingi ish joyi yopilib ketgan. Shahar arxiviga borsa, bizda sizning ma’lumotlaringiz yo’q, deyishibdi. Otam 6 yil o’sha korxonada ishlagan. Qanday qilib saqlanmasligi mumkin? Javob: Ushbu holatda siz birinchi navbatda tumaningizdagi Ichki ishlar bo’limiga murojaat qilishingiz lozim. Tuman Ichki ishlar bo’limi sizga […]
Xizmat safari xarajatlari uchun to’lovlar qanday beriladi?
Savol: Vazirliklar, idoralar, korxonalar va tashkilotlar xodimlariga O’zbekiston Respublikasi ichida xizmat safari xarajatlari uchun beriladigan mablag’lar haqida ma’lumot bersangiz. Javob: O’zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksining 171-moddasiga asosan, xizmat safari va ko‘chib yurish bilan bog‘liq ishlarda xodimlar uchun quyidagilar to‘lanishi lozim: yo‘l kira xarajatlari; doimiy turar joyidan boshqa joyda yashash, shu jumladan, […]